TEKSTDUIKERS

Goed begrijpend lezen is zo belangrijk voor de (school)loopbaan van je leerlingen dat je er nooit té veel aandacht aan kan besteden. Maar je lestijd is natuurlijk niet oneindig, dus is het zaak om slim te combineren.

Dat kan bijvoorbeeld door het lezen van informatieve teksten, gelinkt aan een thema dat je in wereldoriëntatie bestudeert.

Tekstduikers biedt, vanuit de principes van Close Reading, die mogelijkheid om in te zetten op het versterken van begrijpend lezen én het verwerken van de wero-inhoud.

Wat is Close Reading?

Leesvaardigheid is cruciaal voor schoolsucces en het latere maatschappelijk functioneren van een leerling. Toch blijft het lastig een zwakke lezer vooruitgang te laten boeken. Onze aanpak is gebaseerd op de principes van close reading, een aanpak die teruggaat naar de kern: het lezen zelf.

Een veelvoorkomend probleem is dat leerlingen zwak zijn in het omgaan met complexe teksten, onder meer doordat ze oppervlakkig lezen of te weinig tijd en energie investeren in moeilijkere teksten.

Bij close reading richt de leerling zich vooral op hetgeen de schrijver zegt en op zijn woordgebruik. Het gaat voortdurend om het zoeken van bewijs dan wel betekenis in de tekst. De leerlingen lezen of bediscussiëren een tekst verschillende keren, terwijl ook het schrijven erover gestimuleerd wordt, gevoed door discussie, gemaakte aantekeningen en (her)lezing van de tekst.

Effect van close reading

Herhaald lezen is een evidence-based strategie voor zowel vlot en vloeiend als begrijpend lezen.

Er is in toenemende mate bewijs dat close reading

> voor bijna alle leerlingen effectief is (Fisher & Frey, 2014)

> een hoger leerniveau tot gevolg heeft (Williams et al., 2014).

Onderzoeken van Dakin (2013) en Strassner (2015) tonen dat leerlingen dankzij close reading teksten beter begrijpen.

Ook recenter onderzoek bevestigt dat close reading begrijpend lezen versterkt (Fisher, Frey & Hattie, 2016). Het gaat daarbij om een combinatie van bekende zaken:

• de tekst of een deel ervan laten (her)lezen
• de tekst laten lezen vanuit een bepaald leesdoel
• aantekeningen laten maken over gedachten van de leerling tijdens het lezen of bestuderen van een tekst, oftewel: ‘lezen met de pen in de hand’
• sturing van het leesproces door het stellen van vragen, stimuleren van analyse en (bij meer leerlingen) van discussie
• gebruikmaken van een moeilijke, complexe tekst.

Voorkennis

Het is voor dieper begrijpend lezen van belang moeilijkere teksten te gebruiken dan die alleen aansluiten bij het instructieniveau. Dat kan omdat je bij de verwerking van deze tekst als leerkracht sterk begeleidt/ondersteunt.

Naast die ondersteuning moet je als leerkracht zorgen dat je leerlingen voldoende voorkennis hebben van het onderwerp van de tekst. Door de koppeling van begrijpend lezen met thema’s uit wereldoriëntatie (en specifiek Op verkenning) is het mogelijk om elke leerling eerst de kans te geven om zijn/haar voorkennis en de context over het tekstthema in een aantal lessen te verruimen om daarna met de tekst aan de slag te gaan. Herhaald lezen helpt hem/haar de tekst – uiteindelijk – wel te begrijpen.

Focus

De focus ligt dus op het lezen en de inhoud. Strategieën en woordenschat worden enkel ingezet om die inhoud beter te begrijpen. Kennis over de opbouw van de tekst en tekstkenmerken helpen dan weer het leesbegrip te versterken.

Verwerking van de tekst

Wat ook helpt is leerlingen te laten praten over de inhoud van moeilijkere teksten en ze te laten schrijven over de tekst. Belangrijk is om begrijpend lezen en schrijven meer met elkaar te verbinden. Laat ze bijvoorbeeld aantekeningen maken over de inhoud van de tekst, om vervolgens vanuit die aantekeningen een samenvatting te schrijven.