GENIE Nieuws met Jacotte Brokken

Aflevering november 2024

De Nobelprijzen zijn weer uitgereikt aan baanbrekend onderzoek in onder andere chemie en fysica. Met snoep legt Jacotte Brokken tastbaar uit hoe onderzoekers de structuur van complexe eiwitten hebben kunnen ontrafelen en zo de Nobelprijs chemie wonnen. Maar dit jaar geen Nobelprijzen zonder artificiële intelligentie. Hoe komt dat? Waarom hebben onderzoekers de Nobelprijs fysica gekregen voor AI? En wat betekent dit voor wetenschappelijk onderzoek in de toekomst?

De Nobelprijzen zijn weer uitgereikt aan baanbrekend onderzoek in onder andere chemie en fysica. Met snoep legt Jacotte Brokken tastbaar uit hoe onderzoekers de structuur van complexe eiwitten hebben kunnen ontrafelen en zo de Nobelprijs chemie wonnen. Maar dit jaar geen Nobelprijzen zonder artificiële intelligentie. Hoe komt dat? Waarom hebben onderzoekers de Nobelprijs fysica gekregen voor AI? En wat betekent dit voor wetenschappelijk onderzoek in de toekomst?

De herfst is in het land en de grond is bedekt met een tapijt van bladeren. Maar hoe weet een boom eigenlijk welk blad hij moet laten groeien? En… kun jij dat als mens beïnvloeden? In deze aflevering duiken we samen met Jacotte Brokken de natuur in!

Op vakantie gaan met het vliegtuig is niet de meest ecologische keuze. Hoe komt dat? Jacotte Brokken, weervrouw en rasechte wetenschapper, legt de geheimen bloot van condenssporen of contrails. Zijn deze mooie witte wolkenstrepen wel zo onschuldig als ze eruit zien?

Wist je dat roken ook effecten heeft op lange termijn? Tot zelfs 15 jaar nadat je gestopt bent? Jacotte Brokken doet uit de doeken hoe het komt dat de schadelijke effecten van roken langer aanhouden: hoe je immuunsysteem reageert en hoe moleculen zich aan je DNA hechten. En is vapen dan een onschuldiger alternatief? Kom het te weten in deze video van GENIE Nieuws!

Heb je al gehoord van de kracht van ketonen – de energie-boosters van de natuur? Deze chemische helden zie je vaak opduiken in de topsport, zoals bij wielrenner Remco Evenepoel. Ga je sneller fietsen of lopen door ketonen te gebruiken? Heeft dit een groot effect op topsporters en heb je er iets aan als recreatieve sporter? Jacotte Brokken, weervrouw én chemicus ontgrendelt voor jou de chemische geheimen van ketonen!

Ozempic, een medicijn tegen diabetes, heeft de aandacht getrokken in het nieuws, en dat vanwege een van zijn bijwerkingen: je valt er van af! Bekende Vlamingen hebben het uitgeprobeerd, minister Vandenbroucke heeft een tijdelijk verbod ingeroepen … Maar wat is er nu eigenlijk allemaal aan de hand? Hoe werkt Ozempic precies en waarom kan het ook gevaarlijk zijn? Wetenschapsjournaliste Jacotte Brokken legt het jou en je leerlingen glashelder uit!

Ontdek de fascinerende wereld van kernafval! Jacotte Brokken bezoekt samen met jou Tabloo, het bezoekerscentrum voor radioactiviteit. Ze legt je haarfijn uit hoe kernenergie werkt, hoe radioactief afval ontstaat, welke uitdagingen dit met zich meebrengt… En waarom we nog sushi mogen eten nu het koelwater van Fukushima in de oceaan is geloosd.

Onlangs in het nieuws: drie op de vier jongeren uit de omgeving van Zwijndrecht lopen mogelijk gezondheidsrisico’s door PFOS. De laatste jaren zijn de letters PFOS en PFAS zijn niet meer uit het nieuws weg te denken. Maar hoe ongerust moeten jongeren zich erover maken? Jacotte Brokken duikt in de chemie achter PFAS en de effecten van de PFOS-vervuiling op de natuur, de mens en specifiek ook jongeren.

De laatste tijd verhit de stikstofcrisis de gemoederen in het Vlaamse politieke landschap. Maar wat is nu het probleem met die stikstof eigenlijk? GENIE Nieuws-reporter Jacotte Brokken trekt haar laarzen aan voor een wetenschappelijke kijk op het stikstofprobleem. Hoe ontstaan stikstofverbindingen? En welk effect hebben ze op de natuur en de mens?

In bijna elk jaaroverzicht kon je het lezen: de zomer van 2022 was de warmste zomer ooit in Europa. De reden daarvoor: de klimaatopwarming. Maar wat is dat eigenlijk? We gaan tijdens deze aflevering dieper in op fossiele brandstoffen en hun impact op het klimaat. We bezoeken onder andere de serres van het GUM in Gent om wetenschappelijk nieuws in de leefwereld van de leerlingen te brengen.

De energieprijzen swingen de pan uit en meer dan ooit wordt er ingezet op duurzame energie. Maar waar komt energie nu vandaan? Deze nieuwe aflevering van GENIE Nieuws zoomt in op de wet van behoud van energie en onderzoekt de verschillende manieren van energie opwekken. Bewegingsenergie, warmte-energie, kinetische energie, kernenergie… Het komt allemaal aan bod op een wetenschappelijk toegankelijke manier, én met een vette knipoog naar de leerlingen.

Het apenpokkenvirus is de laatste maanden niet uit de actualiteit weg te denken. Maar weten leerlingen wat dit virus precies is? Hoe het zich verspreidt? Wie het virus kan krijgen? Met deze nieuwe aflevering van GENIE Nieuws gaan we hier dieper op in.

Lachgas is al een tijdje een hot topic onder leerlingen. Daarom nemen we dit gas eens grondig onder de loep: wat is lachgas precies en wat doet het?  Het lijkt onschuldig maar er zijn wel degelijk heel wat gevaren aan verbonden. We zoomen in op het chemische aspect van lachgas en hoe het vrijkomt aan de hand van druk en warmte-energie.

De wetenschappelijke wereld is fantastisch! We kunnen mensen genezen, zotte gebouwen ontwerpen en de ruimte verkennen. Maar wetenschap kan ook een keerzijde hebben. Deze aflevering van GENIE Nieuws zoomen we in op chemie als wapen. We kijken hoe chemische wapens zijn geëvolueerd, van de Eerste Wereldoorlog, Tweede  Wereldoorlog tot vandaag.

Niet zo lang geleden lanceerden ESA, NASA en de Canadese Ruimtevaartorganisatie de grootste, de krachtigste en de meest complexe ruimtetelescoop ooit. Verwonder je leerlingen op een toegankelijke manier over de James Webb Ruimtetelescoop: Waarom lanceren we deze telescoop precies? Hoe ging de lancering er aan toe? Hoe werkt de telescoop met spiegels en optica?

Hoe nemen we temperatuur en druk waar? David Julius en Ardem Patapoutian zijn met de Nobelprijs voor Geneeskunde bekroond voor hun onderzoek naar temperatuur- en tastreceptoren. Wat betekent dit nu precies? Wetenschapvlogster Jacotte Brokken geeft meer uitleg over de ontdekkingen die nu bekroond zijn.